Doanh nghiệp Việt 'tự tin bứt phá' với luật về đổi mới sáng tạo

Nhiều doanh nghiệp đánh giá Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đã nhìn nhận đúng vai trò của đổi mới sáng tạo, giải tỏa nỗi lo của người làm startup.

Sáng 27/6, Quốc hội thông qua Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo với 435/438 đại biểu tán thành. Luật gồm 73 điều, có hiệu lực từ 1/10.

Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng - người tham gia chỉ đạo trực tiếp việc xây dựng Luật, lần đầu tiên Luật xác lập "đổi mới sáng tạo" là một cấu phần cốt lõi, đặt ngang hàng với khoa học và công nghệ. Đổi mới sáng tạo trở thành nỗ lực của toàn xã hội, gắn liền với khởi nghiệp sáng tạo, cải tiến mô hình kinh doanh, sản phẩm và quy trình, nhằm nâng cao giá trị và hiệu quả kinh tế xã hội.

Bà Đặng Thị Ánh Tuyết, nhà sáng lập startup MedCAT, đánh giá cao việc Luật đã pháp điển hóa và xác định vị thế độc lập của đổi mới sáng tạo. Điều này phản ánh sự chuyển biến trong tư duy lập pháp, khi tinh thần đổi mới sáng tạo được nhìn nhận không chỉ là ý tưởng tư duy mà còn trở thành cầu nối giữa nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và thị trường, giữa tri thức và các giải pháp có thể ứng dụng trong thực tiễn.

Bà Tuyết cho rằng các chính sách trước đây phần lớn tập trung vào nghiên cứu cơ bản, trong khi thị trường "thay đổi nhanh và liên tục", cần đến giải pháp linh hoạt, nhạy bén để đáp ứng kịp thời.

Thực tế cho thấy, khi có tinh thần đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp có thể đưa ra nhiều công trình khoa học giá trị, gắn với thực tế và ứng dụng được ngay. "Việc luật hóa đổi mới sáng tạo có thể mở ra những chính sách đặc thù, cơ chế hỗ trợ rõ ràng hơn cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo", nhà sáng lập startup phát triển AI giúp tái cấu trúc và nhập liệu tự động và AI trong y tế kỳ vọng.

Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cũng thúc đẩy hình thành các sàn giao dịch công nghệ. Theo bà, để chính sách phát huy hiệu quả, cần những tổ chức trung gian công nghệ chuyên nghiệp, có năng lực tư vấn, định giá, hỗ trợ pháp lý, bảo vệ tài sản trí tuệ và kết nối cung cầu, công nghệ. Việt Nam cũng cần phát triển các mô hình sàn giao dịch thử nghiệm, theo hướng dễ tiếp cận, song song với việc hình thành tư duy "hợp tác - chia sẻ" trong đổi mới sáng tạo, thay vì cố gắng "sở hữu toàn bộ".

Trong khi đó, với chính sách khuyến khích nghiên cứu mạo hiểm, bà Mai Thị Thanh Oanh, Phó tổng giám đốc Cốc Cốc, nhận định đây là bước chuyển về tư duy quản lý, từ "kiểm soát rủi ro" sang "kiến tạo không gian đổi mới sáng tạo".

"Từ góc độ doanh nghiệp công nghệ, chúng tôi nhận thấy một tín hiệu rất tích cực. Đổi mới thực chất luôn đi kèm rủi ro tiềm ẩn, cần cơ chế bảo vệ những sáng kiến chưa có tiền lệ, để doanh nghiệp dám làm điều mới", bà Oanh chia sẻ. Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giúp doanh nghiệp yên tâm hơn trong quá trình nghiên cứu và ứng dụng công nghệ mới, từ đó tạo ra sản phẩm đột phá - nền tảng nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Một trong những nội dung được cộng đồng doanh nghiệp quan tâm là nguyên tắc không xử lý trách nhiệm nếu tuân thủ đúng quy trình, quy định. Theo bà Oanh, đây là điểm tựa pháp lý để doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư dài hạn vào các dự án thử nghiệm phát triển sản phẩm AI tiếng Việt, tìm kiếm thông minh hay nền tảng dữ liệu lớn nội địa.

Hoạt động trong mảng blockchain - lĩnh vực có tỷ lệ thành công thấp nhưng tiềm năng lớn, ông Trần Xuân Tiến, đại diện Ninety Eight, nhận định quy định miễn trừ trách nhiệm trong một số trường hợp rủi ro khách quan mang lại sự an tâm cho người làm startup.

"Luật như 'luồng gió mới', tạo ra khuôn khổ pháp lý mang tính đột phá giúp chúng tôi giảm gánh nặng và tự tin để bứt phá hơn trong hành trình khởi nghiệp. Điều này khuyến khích sự dám mạo hiểm, dám chấp nhận thất bại như một phần của quá trình sáng tạo, thay vì luôn đi trên 'vỏ trứng' vì sợ bị quy trách nhiệm", đại diện startup thẳng thắn nhìn nhận.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, đưa đổi mới sáng tạo vào Luật với vị thế ngang hàng khoa học và công nghệ là thay đổi căn bản trong tư duy phát triển. Nếu cả lĩnh vực được kỳ vọng đóng góp 4% vào tăng trưởng GDP, riêng đổi mới sáng tạo có thể chiếm đến 3%, cho thấy vai trò thực tiễn của đổi mới sáng tạo trong nền kinh tế.