Hợp tác khoa học công nghệ là 'trụ cột mới' trong quan hệ Việt - Nhật

Tại hội đàm với Thủ tướng Ishiba Shigeru ở trụ sở chính phủ hôm nay, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định Việt Nam coi Nhật Bản là một trong những đối tác tin cậy và quan trọng hàng đầu; đánh giá quan hệ hai nước có tiềm năng hợp tác ngày càng rộng lớn với nền tảng là tin cậy chính trị, giao lưu nhân dân lâu đời và thế mạnh bổ sung lẫn nhau.

Hai Thủ tướng xác định Việt Nam và Nhật Bản có sự tương đồng về chiến lược phát triển dựa trên khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Do đó, hợp tác khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao được xác định sẽ trở thành trụ cột mới của quan hệ song phương, theo Bộ Ngoại giao.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại hội đàm với Thủ tướng Ishiba Shigeru ngày 28/4. Ảnh: Giang Huy

Nhật Bản sẽ hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực nghiên cứu trong lĩnh vực bán dẫn thông qua đồng tài trợ cho các dự án hợp tác nghiên cứu chung về bán dẫn trong khuôn khổ Chương trình hợp tác khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo Nhật Bản - ASEAN (NEXUS).

Hai Thủ tướng nhất trí sẽ phối hợp thực hiện thành công dự án phóng và vận hành vệ tinh quan sát Trái Đất, trong đó có kế hoạch phóng vệ tinh LOTUSat-1 sớm nhất có thể, giúp mở rộng không gian hợp tác giữa Nhật Bản và Việt Nam lên tầm cao mới.

LOTUSat-1 là vệ tinh công nghệ radar đầu tiên của Việt Nam, dự kiến phóng lên quỹ đạo vào đầu năm 2025, thuộc dự án "Phòng chống thiên tai và biến đổi khí hậu sử dụng vệ tinh quan sát Trái Đất". Sau quá trình thử nghiệm vệ tinh, chính phủ Nhật Bản sẽ bàn giao quyền quản lý cho Việt Nam vận hành trong 5 năm.

Nhật Bản sẽ tiếp nhận khoảng 250 nghiên cứu sinh tiến sĩ của Việt Nam trong lĩnh vực bán dẫn và hướng tới mục tiêu đào tạo 500 tiến sĩ ngành bán dẫn của Việt Nam. Nhật Bản cũng sẽ nghiên cứu khả năng hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và lượng tử.

Hợp tác kinh tế tiếp tục là trụ cột chính của quan hệ Việt - Nhật. Hai Thủ tướng nhất trí đẩy mạnh liên kết kinh tế thực chất và bền vững hơn giữa hai nước, qua đó hỗ trợ nhau cùng phát triển.

Thủ tướng Ishiba Shigeru tại lễ trao đổi văn kiện hợp tác giữa các bộ, ngành Việt Nam và Nhật Bản ngày 28/4. Ảnh: Giang Huy

Hai nước cùng cải thiện môi trường đầu tư một cách rõ ràng, bao gồm cải cách thủ tục hành chính trong kỷ nguyên mới của Việt Nam, xem đây là yếu tố cần thiết và không thể thiếu đối với phát triển quan hệ kinh tế song phương. Các bên nỗ lực nâng cao hiệu quả hợp tác thông qua vốn tư nhân và công nghệ tiên tiến, đồng thời cân nhắc đến các yêu cầu của Việt Nam về hỗ trợ phát triển (ODA).

Hai Thủ tướng khẳng định các bên sẽ nỗ lực bảo đảm môi trường kinh doanh cần thiết trên các phương diện cơ chế, pháp lý và triển khai xây dựng các nhà máy nhiệt điện sử dụng khí đốt hóa lỏng (LNG) tại Việt Nam trong thời gian tới, cũng như tiếp tục hợp tác trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.

Hai Thủ tướng cùng khẳng định tầm quan trọng của duy trì hòa bình, ổn định và giải quyết tranh chấp trên Biển Đông bằng các biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật biển năm 1982, Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm hoàn thành Bộ quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực và hiệu quả.

Chủ tịch nước Lương Cường cùng ngày tiếp Thủ tướng Ishiba Shigeru tại Phủ Chủ tịch, bày tỏ vui mừng chứng kiến quan hệ hai nước phát triển thực chất, toàn diện, hiệu quả trên tất cả lĩnh vực và đạt nhiều tiến triển mới, thành quả nổi bật sau gần 2 năm nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á và trên thế giới.

Chủ tịch nước khẳng định Việt Nam coi trọng quan hệ với Nhật Bản, ủng hộ Nhật Bản phát huy vai trò ngày càng tích cực hơn, cùng đóng góp vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển của khu vực và thế giới, đề nghị hai bên triển khai hiệu quả các thỏa thuận hợp tác đã ký, đồng thời thúc đẩy, trao đổi các nội dung hợp tác mới.

Chủ tịch nước Lương Cường tiếp Thủ tướng Nhật Bản tại Phủ Chủ tịch hôm nay. Ảnh: TTXVN

Thủ tướng Ishiba Shigeru khẳng định Nhật Bản sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ Việt Nam xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ, thực hiện các mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 là nước phát triển, có thu nhập cao.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác quốc phòng - an ninh, Thủ tướng Ishiba hoan nghênh hai bên tuyên bố thiết lập cơ chế Đối thoại 2+2 cấp Thứ trưởng Ngoại giao, Quốc phòng và bày tỏ mong muốn hai nước tăng cường hợp tác quốc phòng - an ninh hơn nữa.

Thủ tướng Nhật Bản và phu nhân thăm chính thức Việt Nam ngày 27-29/4, theo lời mời của Thủ tướng Phạm Minh Chính và phu nhân. Đây là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của ông Ishiba trên cương vị Thủ tướng Nhật Bản.

Việt Nam - Nhật Bản thiết lập quan hệ ngoại giao từ năm 1973 và trở thành Đối tác Chiến lược Toàn diện năm 2023. Năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam với Nhật Bản đạt 46,2 tỷ USD, tăng 2,7% so với năm 2023.

Về đầu tư trực tiếp (FDI), trong năm 2024, Nhật Bản có 270 dự án cấp mới với tổng vốn đăng ký đạt 3,5 tỷ USD, đứng thứ 5 trong các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Lũy kế đến 31/1, Nhật Bản có 5.512 dự án còn hiệu lực với tổng số vốn đầu tư đăng ký đạt 78,3 tỷ USD, xếp thứ ba trong số 149 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam. Việt Nam có 124 dự án đầu tư sang Nhật Bản với tổng vốn đăng ký đạt 20,4 triệu USD.

Có khoảng 630.000 người Việt đang sinh sống, lao động, học tập tại Nhật Bản. Đây là nhóm đông nhất, chiếm khoảng 25% trong số hơn 2,3 triệu lao động nước ngoài đang làm việc tại Nhật.