Chuyển đổi số hoạt động chính quyền sau tinh gọn

Quốc hội đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) và Nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Đây là những quyết sách nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao chất lượng dịch vụ công, đồng thời mở ra không gian phát triển mới, thúc đẩy sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Tuy nhiên, thách thức là làm thế nào để bộ máy mới tinh gọn hơn nhưng vẫn bảo đảm vận hành hiệu quả, thông suốt ngay từ 1/7. Trong bối cảnh đó, chuyển đổi số được xác định là công cụ mang tính đột phá, cho phép tổ chức lại toàn bộ hoạt động của bộ máy trên nền tảng số hóa, dữ liệu số và tương tác số. Ngày 19/6, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú - Phó trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ký ban hành Kế hoạch 02 về thúc đẩy chuyển đổi số liên thông, đồng bộ, nhanh, hiệu quả đáp ứng yêu cầu sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Theo Cục Chuyển đổi số - Cơ yếu, Văn phòng Trung ương Đảng, Kế hoạch 02 đưa ra lộ trình hai giai đoạn rõ ràng, nhiệm vụ cụ thể và trách nhiệm phân công tới từng cấp, từng ngành.

"Kế hoạch 02 được ban hành kịp thời, không đơn thuần chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà là chiến lược cải cách tổng thể mang tính chính trị - hành chính sâu rộng, đòi hỏi toàn hệ thống phải chuyển động đồng bộ, nhất quán và quyết liệt", Cục Chuyển đổi số - Cơ yếu nhận định.

Kế hoạch nhấn mạnh chuyển đổi số không thể chỉ đầu tư thiết bị, phần mềm rồi gắn vào quy trình cũ. Đây là quá trình đổi mới tư duy, phương pháp tổ chức công việc, cách thức vận hành bộ máy. Trong đó, người dân và doanh nghiệp được đặt ở vị trí trung tâm, và sự hài lòng của người dân là thước đo quan trọng hàng đầu.

Các bộ UBND phường Sài Gòn thử thao tác vận hành xử lý hồ sơ trong ngày đầu vận hành chính quyền hai cấp. Ảnh: Đình Văn

Hai giai đoạn triển khai

Kế hoạch sẽ triển khai theo hai giai đoạn. Giai đoạn cấp bách (đến 30/6) sẽ tập trung tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế, hạ tầng, dữ liệu để bảo đảm hệ thống chính quyền địa phương hai cấp sau sáp nhập vận hành thông suốt, liên tục, hiệu quả từ ngày 1/7; không để xảy ra tình trạng gián đoạn, ách tắc trong giải quyết thủ tục hành chính, ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của người dân và doanh nghiệp.

Giai đoạn đột phá (đến 31/12) sẽ khắc phục cơ bản những tồn tại, yếu kém về chuyển đổi số trong toàn hệ thống chính trị. Hoàn thiện các nền tảng dùng chung, chuẩn hóa và kết nối các cơ sở dữ liệu quan trọng, nâng cao thực chất chất lượng dịch vụ công trực tuyến, tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn phát triển tiếp theo.

Từ 1/7 đến hết 2025, Kế hoạch nêu mục tiêu cung cấp tập trung trực tuyến toàn bộ thủ tục hành chính đủ điều kiện trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia, theo hướng thống nhất, đồng bộ toàn quốc, từng bước thay thế các dịch vụ công trực tuyến riêng lẻ tại cấp tỉnh.

Trong đó, bảo đảm duy trì và cung cấp thực chất, hiệu quả 25 dịch vụ công trực tuyến toàn trình đã tích hợp trên Cổng Dịch vụ công quốc gia; cung cấp 982 dịch vụ công trực tuyến với yêu cầu mỗi dịch vụ phát sinh ít nhất 1.000 hồ sơ/năm/tỉnh; cung cấp dịch vụ công trực tuyến với 1.139 thủ tục hành chính có thành phần hồ sơ được thay thế bằng dữ liệu, cắt giảm giấy tờ và chi phí...

Giao diện ứng dụng VNeID. Ảnh: Tuấn Hưng

Ba giải pháp đột phá

Kế hoạch cũng xác định ba giải pháp đột phá. Thứ nhất, thống nhất trải nghiệm số cho người dân, doanh nghiệp thông qua thiết lập một mô hình tương tác hai thành phần duy nhất: VNeID là "chìa khóa số" để định danh, xác thực, cung cấp giấy tờ điện tử và nhận thông báo chính thức từ chính quyền; Cổng Dịch vụ công Quốc gia là "một cửa số" để thực hiện thủ tục hành chính.

Trọng tâm của giải pháp này là phát triển Nền tảng tờ khai điện tử tương tác trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia, giúp tái sử dụng dữ liệu, cắt giảm tối đa hồ sơ, giấy tờ người dân, doanh nghiệp phải nộp.

Thứ hai, hiện đại hóa phương thức chỉ đạo, điều hành dựa trên dữ liệu số và năng lực giám sát hiện trường; song song xây dựng các nền tảng số để người dân, doanh nghiệp và các tổ chức thực hiện quyền giám sát, phản biện.

Thứ ba, liên thông hệ thống văn bản điều hành số Đảng - Chính quyền - Mặt trận, bảo đảm gửi, nhận văn bản điện tử (kể cả văn bản mật) thông suốt, an toàn, bảo mật giữa tất cả các cơ quan.

Kế hoạch xác lập mô hình kiến trúc tinh gọn, tập trung vào các chức năng cốt lõi của chính quyền số, vận hành trên nguyên tắc "Một hệ thống thống nhất - Một dữ liệu duy nhất - Một dịch vụ liền mạch". Người dân và doanh nghiệp sẽ tương tác với toàn bộ hệ thống qua một cửa duy nhất là Cổng Dịch vụ công Quốc gia và ứng dụng VNeID.

Trong đó, Ban Chỉ đạo Trung ương đóng vai trò Tổng chỉ huy. Chính phủ và các Bộ ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn và chịu trách nhiệm về quản trị dữ liệu quốc gia và triển khai thực hiện.

Ban Chỉ đạo cấp tỉnh là cơ quan chịu trách nhiệm triển khai tại địa phương. Xã là cấp thực thi, tuyến đầu phục vụ người dân, đảm bảo thực hiện thông suốt các dịch vụ công và tạo lập dữ liệu mới "đúng - đủ - sạch - sống - thống nhất - dùng chung" từ ngày 1/7.